RƯỢU CHUA VÌ CHÓ DỮ - NƯỚC YẾU VÌ ĐẠI THẦN CHUYÊN QUYỀN

               Hàn Phi (GS. Phan Ngọc dịch)

Bìa cuốn Hàn Phi Tử -NXB Văn học- 2001

     Nước Tống có người bán rượu. Anh ta đong rượu rất đúng, tiếp khách rất kính trọng, rượu hết sức ngon, treo cờ hết sức cao. Nhưng vẫn rất ít khách mua, rượu chua đi. Anh ta không hiểu tại sao, tìm người biết chuyện ấy để hỏi.

        Hỏi bậc trưởng giả là Dương Sảnh, Sảnh nói: " Con chó nhà anh dữ quá". Anh ta hỏi: " Con chó  nhà tôi dữ thì vì cớ gì mà rượu bán không chạy ?". Dương Sảnh đáp: " Người ta sợ chó. Có người sai trẻ con cầm tiền mang hồ rượu và hũ rượu đến mua, thì con chó chặn đường cắn. Vì vậy cho nên rượu mới chua và không bán được".

          Nước cũng có chó, những kẻ sĩ có đạo trị nước mang thuật trị nước để soi sáng cho bậc vua có vạn cỗ xe, quan đại thần làm con chó dữ chặn đường cắn họ. Vì vậy  nhà vua bị che lấp và các kẻ sĩ có đạo trị nước không được dùng.

                ( Sách Hàn Phi Tử - NXB Văn học - 2001)

                                                 Lạm bàn:

           Cách đây hơn hai nghìn năm mà ông Hàn Phi đã phát hiện ra được loại chó dữ quốc gia kể đúng là bậc thiên tài. Chính vì bọn chó giữ này mà những kẻ sĩ có tài trị nước không được dùng. Kẻ sĩ có tài trị nước không được dùng tất nước sẽ yếu, sẽ loạn, rồi có khi sẽ mất. Lịch sử đã chứng minh điều này: Nước Ngô dùng Bá Hi mà Phù Sai mất nước; Tề Hoàn Công dùng bọn Thụ Điêu, Khai Phương, Dịch Nha mà nước Tề đại loạn...